BRD – Zespół oddechowy bydła
Czym jest, jak diagnozować i jak leczyć?
Czym jest BRD?
Zespół oddechowy bydła (BRD, Bovine Respiratory Disease) to jedna z najpoważniejszych chorób cieląt i młodego bydła. Występuje najczęściej w pierwszych tygodniach po odsadzeniu, podczas transportu lub przy dużych zmianach środowiskowych. Odpowiada za znaczne straty ekonomiczne i zwiększoną śmiertelność w stadzie.
Etiologia – wieloczynnikowe przyczyny BRD:
1. Czynniki wirusowe:
• BRSV (wirus syncytialny bydła)
• PI3 (wirus paragrypy 3)
• BHV-1 (wirus IBR)
• BVDV (wirus biegunki wirusowej)
2. Czynniki bakteryjne:
• Mannheimia haemolytica
• Pasteurella multocida
• Histophilus somni
• Mycoplasma bovis
3. Czynniki środowiskowe:
• stres, przeciągi, nagłe zmiany temperatury
• złe warunki utrzymania (wentylacja, ścisk)
• transport, mieszanie grup, niedobory pokarmowe
To kombinacja czynników prowadzi do zaburzenia odporności i kolonizacji dróg oddechowych przez patogeny.
Diagnostyka BRD – nie tylko USG!
Aby skutecznie rozpoznać BRD, należy podejść do diagnozy kompleksowo:
1. Badanie kliniczne
• kaszel, duszność, wypływ z nosa
• osłuchiwanie – trzeszczenia, szmery oddechowe, brak dźwięków
• gorączka, spadek apetytu, apatia
• przyspieszony oddech, tachykardia
2. Badania laboratoryjne
• morfologia i biochemia krwi – leukocytoza
• płukanie oskrzelowo-pęcherzykowe identyfikacja bakterii, wirusów
• wymazy z nosa – do badań PCR lub posiewów
3. Diagnostyka mikrobiologiczna i wirusologiczna
• PCR na obecność wirusów (BRSV, PI3, BHV-1, BVDV)
• posiew bakteryjny i antybiogram
4. USG płuc – narzędzie terenowe, szybkie i skuteczne:
• ocena obecności linii A, B, C
• konsolidacje, ropnie, płyn w jamie opłucnej
• monitorowanie leczenia
5. RTG (jeśli dostępne w warunkach klinicznych)
Zmiany anatomopatologiczne:
• zlewne zapalenie płuc (zwłaszcza przednich płatów)
• przekrwienie, obrzęk i martwica miąższu
• wysięk włóknikowy, ropnie, zrosty opłucnowe
Leczenie BRD – szybkie działanie = skuteczność
1) Antybiotykoterapia – dobór leku zgodnie z antybiogramem lub doświadczeniem terenowym (np. florfenikol, enrofloksacyna, tulatromycyna, oksytetracyklina)
2) Leki przeciwzapalne – np. fluniksyna, meloksykam
3) Izolacja chorych cieląt, poprawa wentylacji i mikroklimatu
4) Suplementacja i nawodnienie – wspomagają powrót do zdrowia
Profilaktyka BRD – klucz do sukcesu
• szczepienia (wirusowe + bakteryjne komponenty)
• dobre warunki bytowe i minimalizowanie stresu
• bioasekuracja, unikanie mieszania grup
• suplementacja odporności (np. siara, witaminy)
USG to nie tylko diagnostyka rektalna!
W BRD ultrasonografia to szybkie i skuteczne narzędzie, które warto wdrożyć w każdej praktyce terenowej. Daje jasny obraz sytuacji w płucach – pozwala działać szybciej, celniej i skuteczniej. Im wcześniej rozpoznamy BRD, tym większe szanse na pełne wyleczenie!
Lek. wet. Michał Barczykowski
